Melanom Nedir ve Nasıl Tespit Edilir?

Melanom hakkında daha fazla bilgi mi arıyorsunuz? Güneşten mi kaynaklanır? Genetik mi? Ve melanomun erken belirtileri nasıl görünür?

Bu, genellikle ele alınması zor ve korkutucu bir konu olabilir, ancak aynı zamanda çok önemli bir konudur. 2024'te Amerikan Kanser Derneği, ABD genelinde 100.640 yeni melanom teşhis edileceğini tahmin ediyor. Ancak bu vakaların birçoğu farkındalık ve erken teşhis ile önlenebilir.

Güneşten korunmada liderler olarak, cilt kanseri olmayan bir gelecek ilhamı vermeyi amaçlıyoruz. Dünyaca ünlü dermatolog Dr. Susana Puig ile iş birliği yaparak güvenebileceğiniz rehberliği paylaşıyoruz: "Melanom hakkında konuşalım çünkü bilgi sahibi olmak, sağlığımızı korumanın ilk adımıdır."

Kendi cilt muayenenizi nasıl yapacağınız, ne zaman bir dermatoloğa gitmeniz gerektiği ve melanom riskinizi nasıl en aza indirebileceğinizle ilgili uzman tavsiyeleri için okumaya devam edin.

Uzmanımızla tanışın: Dr. Susana Puig

Barselona’daki Hospital Clínic'te Dermatoloji Başkanı ve Uluslararası Derma Okulu (ISD) Akademik Direktörü.

Melanom nedir?

İpucu isimde saklı: Melanositler, cildinizin rengini sağlayan hücrelerdir. Melanom ise melanositlerin kontrolsüz şekilde çoğalmaya başladığı bir cilt kanseri türüdür.

Diğer birçok cilt kanseri türünden daha az yaygın olmasına rağmen, en agresif olanıdır. Onu tehlikeli yapan nedir? Vücudun diğer bölgelerine hızla yayılabilir. Melanom yayıldığında, istilacı kabul edilir ve potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilir. İşte bu yüzden, cilt kanseri hakkında kendinizi eğitmek (şu anda yaptığınız gibi!) bu kadar önemlidir.

Melanom nasıl görünür?

Dr. Puig'e sorduk. "Genel olarak, melanomun ilk belirtisi, bir benin boyut, şekil, renk veya dokusundaki bir değişikliktir," diye paylaşıyor. Ancak, kişiden kişiye farklı şekillerde ortaya çıkabilir.

Birçok melanom, mavi veya siyah bir alan ve diğer benlerinizden, lekelerinizden veya çillerinizden farklı belirgin özellikler sergiler. Dr. Puig şöyle açıklıyor: "Melanom ayrıca kaybolmayan pembe bir lezyon, zamanla genişleyen bir tırnağınızda renk çizgisi veya büyümeye devam eden ve diğerlerinden farklı, koyu veya kırmızımsı yeni bir lezyon olarak da görünebilir. Buna 'çirkin ördek işareti' diyoruz."

Uzman İpucu:

Bu makaleye katkıda bulunan ve gerçekleri doğrulayan tıbbi uzmanlar olsa da, melanom hakkında birçok ek bilgi kaynağı mevcuttur. En güncel bilgiler için şu kuruluşlara başvurun:

Amerikan Kanser Derneği
Cilt Kanseri Vakfı
Ulusal Kanser Enstitüsü

Melanoma ne sebep olur?

Melanoma'nın ana nedeni güneşe maruz kalma ve genetik faktörlerdir. Görünür cilt yaşlanmasının %80'inden sorumlu olmasının yanı sıra, tekrarlayan UV radyasyonuna maruz kalmak, genel olarak cilt kanseri riskini artırır. Bu UV ışınları, ciltte kanserli ve kansere yatkın lezyonların ortaya çıkmasına neden olabilir. Melanom, kanserli bir lezyon olarak kabul edilir.

Kimler risk altındadır?

Dr. Puig, herkesin cilt kanseri geliştirebileceğini hatırlatıyor ancak doğru güneş koruma kullanımı riski azaltabilir. “Güneşten günlük olarak korunmak, cilt yaşlanmasının, aktinik keratozların ve en önemlisi melanom ve diğer cilt kanserlerinin görünür belirtilerini önlemek için en iyi stratejidir,” diye açıklıyor.

Genel olarak, melanom geliştirme olasılığı şu kişilerde daha fazladır:

Daha açık ten rengine sahip olanlar
Çocukluk döneminde güneş yanığı yaşamış olanlar
Uzun süre güneşte vakit geçirenler
Solaryum yataklarını kullanan veya kullanmış olanlar
50'den fazla beni veya güzellik lekesi olanlar
Ailede cilt kanseri öyküsü olanlar
50 yaşın üzerinde olanlar
Organ nakli geçirmiş olanlar (bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar, melanom riskini artırabilir)

Melanomdan nasıl korunabilirim?

Dr. Puig, cilt kanseri riskini en aza indirmenize yardımcı olabilecek üç adımı açıklıyor: güneş koruma, kendi kendine muayene ve dermatolojik muayene. Her birinin detaylarına bakalım.

Adım 1: Güneşten korunarak riskinizi azaltmaya yardımcı olun

İyi haber: Melanom vakalarının %80'inden fazlası önlenebilir. Riskinizi en aza indirmenin en iyi yolu nedir? Cildinizi sağlıklı ve korunmuş tutmak için proaktif adımlar atmaktır.

Dr. Puig’in uzman tavsiyesi:

✅ Öğle saatlerinde, güneş ışınlarının daha kuvvetli olduğu zamanlarda uzun süreli güneş maruziyetinden kaçının.

İpucu: Gölgeniz ne kadar küçükse, güneşin ışınları o kadar güçlüdür.

✅ Her zaman maruz kalan cildinize güneş kremi uygulayın. Uygun koruma için, yüksek SPF’li geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanın. Güneşe çıkmadan yaklaşık 15 dakika önce bol miktarda uygulayın ve en az iki saatte bir yeniden sürün.

✅ Gözlük, şemsiye, şapka veya giysi gibi diğer fiziksel koruma önlemlerini kullanın.

✅ Güneş yanığından kaçının: Güneş yanığı, cilt kanseri ve melanom riskini artıran en büyük faktörlerden biridir.

Uzman İpucu: Dr. Susana Puig, güneş kremi uygulamanın önemini şu sözlerle vurguluyor: “Ürünü yeterli miktarda uygulamalı ve doğru şekilde yaymalıyız.” Bu, kulaklar, ayak parmakları ve burun gibi gözden kaçan bölgelere ekstra dikkat etmek anlamına gelir.

Adım 2: Melanomun potansiyel belirtilerini aramayı öğrenin

Kendi kendine muayeneler melanomu teşhis edemez veya yıllık dermatolog ziyaretinizin yerini tutamaz, ancak sağlığınızı kendi ellerinize almanıza yardımcı olabilirler. Nereden başlamalı? Dr. Puig, uzman bir yöntemi paylaşıyor: “Cildinizi tanıyın, değişiklikleri gözlemleyin ve ABCDE tekniği olarak bilinen yöntemi kullanın. Bu, melanomun en yaygın belirtilerini tespit etmeye yardımcı olan bir kısaltmadır.” Bunlar şunlardır:

Asimetri: Benin bir yarısının konturu diğerinden farklıdır.
Sınır (Border): Kenarlar düzensiz, belirgin değil veya pürüzlüdür.
Renk (Color): Renk düzensizdir ve siyah, kahverengi ve tarçın tonlarını içerebilir.
Çap (Diameter): Boyutu değişir, genellikle büyür.
Evrim (Evolution): Benin son birkaç hafta veya ayda herhangi bir değişim göstermesi.

Diğer melanom uyarı işaretleri şunlar olabilir:

İyileşmeyen bir yara
Bir benin renginin orijinal sınırlarının ötesine yayılmaya başlaması
Bir benin şişmesi veya iltihaplanması
Hissedilen değişiklikler (kaşıntı, hassasiyet veya ağrı)
Bir benin yüzeyinde değişiklikler (soyulma, kanama veya bir nodül)

Genel olarak, ciltteki yeni benler veya renk değişiklikleri olan bölgeleri takip ettiğinizden emin olun ve boyut, şekil veya renk değişimlerine dikkat edin. Yeni çiller veya cilt pigmentasyonları gibi cilt değişikliklerine dikkat edin. Dikkat etmeniz gereken başka bir şey mi? Diğerlerinden farklı görünen bir ben. Eğer benlerinizden biri bu özelliklere uyuyorsa, durumu kontrol ettirmek için dermatoloğunuzdan bir cilt muayenesi randevusu alın.

Uzman İpucu: Cildinizdeki değişiklikleri takip ederken, cep telefonunuzla fotoğraf çekin ve notlar alın. Bu şekilde, dermatoloğunuzla randevunuz geldiğinde endişelerinizi daha iyi tartışmaya hazırlanmış olursunuz.

Adım 3: Dermatoloğunuzla yıllık bir cilt muayenesi planlayın

Herkesin yılda bir kez dermatolog ile görüşmesi iyi bir fikirdir bazıları için bu daha sık olabilir. Dr. Puig, “Birçok beni olanlar veya kişisel ya da ailesinde cilt kanseri öyküsü olanlar, dermoskopi kullanılarak yıllık bir dermatolojik muayene yapmalıdır” diye detaylandırıyor.

Dermatolog ofisinde ne beklemeli?

Randevunuza gittiğinizde, dermatoloğunuz vücudunuzdaki tüm benleri analiz edecek ve bunları tanısal görüntüleme teknikleriyle yorumlayacaktır. Neden baştan ayağa dikkatlice kontrol etmek önemlidir? Bazen melanom, kolayca görünmeyen yerlerde ortaya çıkabilir.

Dermatologlar, dijital dermoskopi veya elde taşınan bir dermoskop gibi çeşitli teknikleri cilt muayenesi için bir araya getirebilir. Dr. Puig, bu araçların 90 saniyeden kısa sürede 100'den fazla beni analiz etmeye yardımcı olabileceğini açıklıyor. “Dermoskopi, cildin yapısının çıplak gözle görülmeyen kısımlarını görmemizi sağlar. Bu sayede tanısal doğruluğu %25 oranında artırabiliriz,” diye devam ediyor.

Uzman İpucu: Özellikle bir cilt anormalliğinden şüpheleniyorsanız örneğin değişen benler veya iyileşmeyen, özellikle baş ve boyun bölgesindeki pembe pullu lezyonlar — bir cilt muayenesi planlamak çok önemlidir. Randevunuz sırasında bu endişeleri dermatoloğunuza mutlaka belirtin.

Cildinizin geleceğine şimdi bakmak

Artık melanomun ne olduğunu, neye sebep olduğunu ve ona karşı nasıl proaktif olabileceğinizi biliyorsunuz. Bu bilgi, cilt kanseri olmayan bir dünya için atılan ilk adımdır.

Sırada ne var? Öğrendiklerinizi bir arkadaşınızla paylaşın, her gün geniş spektrumlu güneş kremi kullanmak için elinizden gelenin en iyisini yapın ve cildinizi düzenli olarak inceleyin. Dr. Puig de aynı fikirde: “Bu adımlar, basit ama temel, önlem ve erken teşhisi garanti etmeye yardımcı olur.”