Cilt Bariyeri Nedir? Sizin Cilt Bariyeriniz Sağlıklı mı?
Merhaba, cildiniz son zamanlarda nasıl hissediyor? Gergin ve kuru mu? Her zamankinden daha hassas mı? Yeni bir ürün cildinizde sivilcelenmeye neden oldu mu? Eğer bu belirtileriniz var ise, cildinizin koruyucu bariyerinin zarar görmüş olma ihtimali var. Ama endişelenmeyin, basit bir çözümü var. Öncelikle cilt bariyeriniz hakkında bilmeniz gereken her şeyi paylaşacağız, bu doğal kalkanın cildinizi günlük zararlardan nasıl koruduğunu öğreneceksiniz. Ardından, cilt bariyerinizi nasıl onaracağınızı ve mevsim ne olursa olsun cildinizi en iyi durumda nasıl tutacağınızı öğreneceksiniz.
Cilt bariyeri nedir?
Cildinizin katmanlarını anlamak başlamak için harika bir yerdir. Üst, orta ve alt katmanların her birinin farklı işlevleri vardır. Cildinizin en üst katmanına epidermis denir ve aynı zamanda cilt bariyerinizin ya da nem bariyerinizin bulunduğu yerdir. Peki, cilt bariyerini bu kadar özel yapan nedir? Bu tuğla ve harç benzeri yapı, cildinizin dış dünyaya karşı ilk savunma hattıdır. Tuğlalar (hücreler) harç (lipidler ve proteinler) ile bir araya gelerek bir duvar (bariyer) oluşturur. Ve ana görevi, cildinizi patojenlerden korurken cildinizin nem seviyesini dengelemektir. Kısacası, cilt bariyeriniz kötü şeyleri dışarıda (tahriş ediciler, kirlilik) ve iyi şeyleri içeride (su, yağlar) tutmaya yardımcı olur. Ve bu hiç de kolay bir iş değildir. Cildinizin her gün ne kadar çok şeye maruz kaldığını düşünün: sıcaklık değişiklikleri, UV radyasyonu ve kirlilik. Bu dış faktörlerin hepsi koruyucu bariyerinizi etkiler ve onu potansiyel olarak zarar verebilir.
Sağlıklı bir cilt bariyerinin belirtileri nelerdir?
İşte sağlıklı bir cilt bariyerinin genellikle nasıl göründüğü ve hissettirdiği:
• Cildiniz çoğunlukla pürüzsüzdür ve pul pul dökülmez.
• Hafif temizleyiciler ve aktif olmayan içerikli ürünler kullandıktan sonra cildiniz rahat hisseder.
• Genellikle cildinizde gerginlik, kaşıntı veya rahatsız edici tepkiler yaşamazsınız sağlıklı cilt sakin cilttir.
Zarar görmüş bir cilt bariyerinin belirtileri nelerdir?
İşte zarar görmüş bir bariyere işaret eden bazı temel sinyaller:
• Cildinizi tahriş olmuş gibi görebilir ve hissedebilirsiniz. Kırmızı, gergin, kuru, pul pul ve kaşıntılıdır.
• Cildiniz aniden normal cilt bakım rutininize farklı tepki vermeye başlar.
• Hafif ürünler veya her zaman iyi tepki verdiğiniz ürünler kullanırken bile yanma veya batma hissedersiniz.
• Sivilceler çıkmaya başlar ve sivilce ürünleri kullandıktan sonra cildiniz daha fazla tahriş olur.
Küçük bir hatırlatma: Bu makale tıbbi olarak incelenmiş olsa da, cildinizde neler olup bittiğini anlamada dermatoloğunuz kadar bilgili değiliz. Özellikle rahatsızlık yaşıyorsanız, bir dermatoloğa danışmak her zaman iyi bir fikirdir.
Koruyucu bariyerinize zarar veren faktörler
Cilt bariyerinizin biraz daha ilgiye ihtiyacı olduğunu düşünmeye başlayabilirsiniz. Ama ilk başta ne oldu da bu hale geldi? İşte en yaygın suçlular, en büyük olanıyla başlayalım:
Nem Kaybı
Su kaybı (veya Transepidermal Su Kaybı – TEWL), cildinizin nem depolama yeteneğini azaltarak koruyucu bariyerinizin sağlığını zayıflatır. Cildiniz susuz kaldığında, muhtemelen daha hassas veya tepkisel hale gelir. Peki bu ani değişime ne sebep olur? Kuru hava, sert temizleyiciler ve cilt tipiniz, nem kaybının başlıca nedenleri olabilir.
Fazla Ürün Kullanımı
Cildinize iyi bakmak, sağlıklı ve güzel bir cilt için çok önemlidir. Ancak bunu fazla abartmak da mümkündür. Aşırı eksfoliasyon (peeling) ve yüzey aktif madde içeren temizleyiciler, cildinizin doğal yağlarını dış tabakadan sıyırabilir. Bu durum, cildinizi savunmasız bırakır, kendini koruma yeteneğini zayıflatır ve sonunda koruyucu bariyerinize zarar verir. Ev yapımı bazı cilt bakım tarifleri, sert fiziksel peelingler ve çok fazla ürün kullanmak da cilt bariyerinizi zayıflatabilir.
Yaşam tarzı faktörleri
Önümüzdeki hafta hayalinizdeki tatile mi çıkıyorsunuz? Yaklaşan stresli bir iş sunumunuz mu var? Günlük yaşamımızdaki çevre, cildimizi fark ettiğimizden daha fazla etkileyebilir. Bu cildi etkileyen faktörler "ekzom" olarak adlandırılır ve UV radyasyonu, sıcaklık, stres ve kirlilik gibi şeyleri içerir. Maalesef bu günlük faktörlerin hepsi cilt bariyerimizi bozabilir. Yaygın bir örnek: Kış ayları geldiğinde kuru ve gergin cilt yaşamak. Ani soğuk ve kuru hava geçişleri, koruyucu bariyerimizin gücünü test eder ve cilt reaksiyonlarına neden olabilir.
Cilt bariyerimi nasıl düzeltebilirim?
İyi haber! Koruyucu bariyeriniz zarar görmüş olsa bile, bir çözümü var. Ve genellikle sadece birkaç şeyi basitleştirmek anlamına gelir. İşte cilt bariyerinizi hızla onarmanın yolları:
Dinlenin
Bu hem cildiniz hem de programınız için geçerli. Vücudunuzun iyileşmesi için ihtiyacı olan dinlenmeyi sağlamanın yanı sıra, eksfoliantlara ve potansiyel olarak tahriş edici maddelere de bir ara verin. Unutmayın: Cildinizin yenilenme döngüsü (veya yenilenmesi) 21-28 gün sürer. Bu yüzden cilt bariyerinize gözle görülür iyileşmeler için en az bir ay dinlenme süresi tanıyın.
Nazikçe temizleyin
Cildinize o "cıvıl cıvıl temiz" hissi veren bazı temizleyiciler aslında güçlü yüzey aktif maddeler içerir. Bu nedenle, kir ve yağları çözmede harika olsalar da cilt bariyerinize zarar verebilirler. Öte yandan, yağ bazlı temizleyiciler günlük kirleri nazikçe uzaklaştırmada harikadır. Temizleyici yağlar, istenmeyen yağları uzaklaştırırken faydalı olanları geride bırakır. Sonuç? Sert temizleyicilerin neden olduğu gerginlik ve hasar olmadan yumuşak, temiz ve parlak bir cilt.
Nemlendirin
Rahatlama sağlamanın en etkili adımlarından biri, kaybedilen nemi geri kazanmaktır, hem de hemen. Cildiniz dengesiz hissediyorsa, dengeyi yeniden sağlamaya yardımcı olmak için rutininize nemlendirici ürünler eklemek iyi bir fikirdir. Düzenli nemlendirme, cilt bariyerinizi güçlendirmeye ve sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Koruyun
Güneş kremi her zaman (ve her zaman demek istiyoruz) önemlidir, ancak zarar görmüş bir cilt bariyeri durumu daha da ciddileştirir. Hasar görmüş bir cilt bariyeri, UV radyasyonuna karşı savunmanızı engelleyebilir. Sonuç? Oksidatif stres ve erken foto yaşlanma. Cildinizi en iyi şekilde korumak için her gün yüksek SPF, geniş spektrumlu güneş kremi uygulayın.
İçeriklerinizi özenle seçin
Daha kapsamlı bir rutine geri dönmeye hazır olduğunuzda, yavaşça başlayın. İçerik listesine göz attıktan sonra bir cilt bakım ürününü birer birer tanıtmaya çalışın. Bu noktada, cilt bakım bileşenlerini araştırma yapmadan karıştırmak asla iyi bir fikir değildir. Hyaluronik asit ve bakuchiol gibi bazı içerikler her zaman diğerleriyle uyumlu çalışırken, retinol veya kimyasal eksfoliantlar gibi diğerleri daha fazla planlama gerektirir. İşte bu kadar. Kuru, tahriş olmuş cilt, cilt koruyucu bariyerinizin biraz ilgiye ihtiyacı olduğunu işaret edebilir. Bu ipuçlarıyla cilt bariyerinize iyi bakarak cildinizi yıl boyunca sağlıklı tutun. Ardından rahat ve güzel bir cilt sizi bekliyor!
Kaynaklar:
Elias, P.M., Wakefield, J.S. (2010). Skin Barrier Function. In: Krutmann, J., Humbert, P. (eds) Nutrition for Healthy Skin. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-12264-4_4
Rawlings, A.V. and Harding, C.R. (2004), Moisturization and skin barrier function. Dermatologic Therapy, 17: 43-48. https://doi.org/10.1111/j.1396-0296.2004.04S1005.x
Dry skin: Diagnosis and treatment. (n.d.). https://www.aad.org/public/diseases/a-z/dry-skin-treatment
Rajkumar, J., Chandan, N., Lio, P., & Shi, V. (2023). The skin barrier and moisturization: Function, disruption, and mechanisms of repair. Skin Pharmacology and Physiology, 36(4), 174–185. https://doi.org/10.1159/000534136